सतत लघवीला येणं, जळजळ होणं ठरू शकत घातक! असू शकत ‘या’ आ’जाराचे लक्षण, वाचा बचावाचे उपाय..
तुम्हाला सतत लघवीला येते का? किंवा टॉयलेटमध्ये जाईपर्यंत आपण नियंत्रण ठेवू शकत नाही? ही ‘ओव्हर एक्टिव ब्लॅ’डरची’ लक्षणं असू शकतात. काही लोकांना जास्त पाणी न पिऊन दिवसातून अनेक वेळा शौचालयात जावे लागते, ज्यामुळे त्यांची झोप देखिल व्यवस्थित पूर्ण होत नाही.
ही सामान्य गोष्ट नाही, तुमच्या बाबतीतही जर असे झाले तर तुम्ही त्वरित डॉ’क्टरांशी संपर्क साधावा. यीस्ट किंवा बॅक्टेरियाच्या सं’सर्गामुळे स्त्रियांमध्ये ओव्हर एक्टिव्ह ब्लॅ’डरची सम’स्या निर्माण होऊ शकते. जर किडनी स्टोन असेल तरीही ब्लॅडर म्हणजे मुत्राशय अतिसक्रिय होतो.
बर्‍याच लोकांना अवघडल्या सारखं वाटत असल्यानं अशा प्रकारचं आ’जारपण लपवलं जातं. परिणामी सम’स्या दिवसेंदिवस अधिकाधिक वाढत जाते. डॉ राम मनोहर लोहिया इंस्‍ट‍िट्यूट ऑफ मेड‍िकल सायसेजचे असिस्टंट प्रोफेसर आणि न्यूरोलॉजिस्ट डॉ. संदित कुमार सिंह यांनी माध्यमांशी बोलताना या आजाराबाबत अधिक माहिती दिली आहे.
ओव्हर एक्टिव ब्लॅ’डरची ल’क्षणं
जर आपण असा विचार करत असाल की जास्त पाणी पिण्यामुळे आपल्याला पुन्हा पुन्हा लघवीला जावे लागेल, तर मग आपल्या ओव्हर एक्टिव ब्लॅ’डर होईल, असं अजिबात नाही. ज्यांना हा आ’जार आहे त्यांना जास्त पाणी न पितासुद्धा सतत शौचास जावे लागते.
अनेक तुम्ही वेगवेगळ्या आजारांसाठी औषधं घेत असाल तर सतत शैचाला जाण्याची गरज भासू शकते. औषधांचे साईड इफेक्टस दिसल्यास असा त्रास होऊ शकतो. जर आपण पुरेसे पाणी न पिताही आठपेक्षा जास्त वेळा लघवी करत असाल तर आपल्याला ओव्हर एक्टिव ब्लॅ’डरची सम’स्या असू शकते.
बसल्याजागी सतत बाथरूमला जाण्याची इच्छा होत असेल तर या आ’जाराचं लक्षण असू शकतं. शौचालयात जाईपर्यंत आपल्याला नियंत्रण ठेवता नसेल आणि आपले कपडे पुन्हा पुन्हा खराब होत असतील. तर हे आ’जाराचं लक्षण असू शकतं.
झोपेल्यानंतर एकदा किंवा दोनदा लघवी करण्यास उठणे सामान्य आहे, परंतु जर तुमची झोप खराब होत असेल आणि तुम्हाला उठून वारंवार शौचालयात जावे लागेल तर हे या आजाराचं लक्षण असू शकतं.
ओव्हर एक्टिव्ह ब्लॅडरची कारणं
कि’डनी स्टोन असल्यास ही सम’स्या जाणवते. काही प्रकरणांमध्ये, कि’डनी स्टो’न असल्यास वारंवार शौचालयात जाण्याची इच्छा असते, परंतु मूत्र पास करताना कमी प्रमाणात मुत्र बाहेर येते. तुम्हालाही असं वाटत असेल तर डॉ’क्टरांकडून चेकअप करून घ्या. किडनी स्टोन आढळल्यास थकवा, ताप, कंबरभोवती वे’दना जाणवते.
ज्या लोकांना यूटीआयची सम’स्या आहे, त्यांचे मू’त्राशय बॅ’क्टेरियांच्या वाढीमुळे मू’त्र गोळा करू शकत नाही ज्यामुळे वारंवार शौचालयात जाण्याची आवश्यकता असते. अ’ल्कोहो’लचे जास्त प्रमाणात से’वन केल्यानंतरही ओव्हर एक्टिव्ह ब्लॅ’डरची सम’स्या उद्भवू शकते. ही समस्या स्त्रियांमध्ये नाजूक भागांच्या अस्वच्छतेमुळे होऊ शकते. यीस्टचा सं’सर्ग, बॅ’क्टेरियाचा संस’र्ग, यो’नीतील हा’र्मोनल बदल ही मुख्य कारणे आहेत.
उपाय
आपण स्वत: हून जास्त प्रमाणात मू’त्राशयावर उपचार करू शकत नाही. कारण स’मस्येमागील कारण सामान्य आहे की नाही हे केवळ डॉ’क्टरच ठरवू शकते. जर एखादी सामान्य समस्या उद्भवली असेल तर डॉ’क्टर आपल्याला आपला आहार बदलण्याचा सल्ला देऊ शकतात, आपला आहार निश्चित केला जाऊ शकतो किंवा डॉ’क्टर आपल्याला काही विशेष व्यायाम करण्याचा सल्ला देखील देऊ शकतात.
काही प्रकरणांमध्ये, इंटरस्टिशियल थेरपीची मदत घेतली जाते. आपल्या लक्षणांनुसार डॉ’क्टर या सम’स्येवर उप’चार करतात. आपल्याला ओव्हरएक्टिव बॅ’ल्डरच्या सम’स्येतून बरं होण्यासाठी अशा गोष्टी खाव्या लागतात ज्यांच्यावर अत्यधिक प्रक्रिया केल्या जात नाहीत. पॅक फूड, फास्ट फूड खाऊ नका.
ताजी फळे आणि भाज्या नैसर्गिक असतात. फळांमध्ये व्हिटॅमिन आणि खनिजांची चांगली मात्रा असते, आपण त्यांचे सेवन केले पाहिजे. रोजच्या जेवणात फायबर समृद्ध अन्न खा. प्रोटीन्स असलेली पदार्थ अंडी, चिक’न, पनीर, शेंगदाणे यांचा थोड्याफार प्रमाणात आहारात समावेश करा.
